Rosną złość i podziały między krajami dotyczące gromadzenia szczepionek Covid-19 przez bogate państwa, co może prowadzić do potencjalnych opóźnień w tworzeniu nowego traktatu mającego na celu zapobieganie przyszłym pandemiom. Dyplomaci wyrażają sceptycyzm co do spełnienia w maju 2024 roku terminu przedstawienia projektu traktatu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Rozmowy na temat traktatu są reportedly „bardzo zpolarizowane” i budzą obawy o przyznanie szerokich uprawnień WHO oraz jej Dyrektorowi Generalnemu, Tedrosowi Adhanomowi Ghebreyesusowi, w celu ograniczenia wolności.
W lutym został rozpowszechniony 32-stronicowy wersja robocza traktatu, mająca na celu zwiększenie uwagi na „brutalne nierówności” i „poważne braki” ujawnione przez pandemię Covid-19 w dziedzinie zdrowia globalnego. W tym tygodniu w ONZ w Nowym Jorku oczekuje się przyjęcia apelu o wzmocnienie gotowości. WHO oficjalnie zakończyło stan globalnego zagrożenia ogłoszony w 2020 roku, informując o blisko siedmiu milionach zgonów i bilionach dolarów strat ekonomicznych spowodowanych przez Covid-19.
W czasie szczytu pandemii narastała krytyka gromadzenia szczepionek przez bogatsze państwa, które priorytetowo traktowały swoje populacje kosztem Afryki i innych mniej zamożnych regionów. Zamykanie tej przepaści w przyszłych pandemiach jest wysokim priorytetem dla globalnego południa, podczas gdy Niemcy i inne państwa podkreślają ważność zapobiegania wybuchom na samym początku. Negocjacje dotyczące dystrybucji szczepionek towarzyszą debatom na temat ochrony patentowej i jej potencjalnego wpływu na reakcje na przyszłe pandemie.
Była kanclerz Niemiec Angela Merkel opierała się wezwaniom do złagodzenia reguł patentowych dla szczepionek przeciw Covid-19 w 2021 roku, obawiając się zahamowania badań nad lekami w przyszłości. Jednak w sprawie patentów istnieją rozbieżne opinie wśród 194 państw biorących udział w negocjacjach traktatu. Sceptycy nowego traktatu obawiają się, że przyznanie większych uprawnień Dyrektorowi Generalnemu WHO może prowadzić do scentralizowanej globalnej odpowiedzi.
Z uwagi na złożoną i kontrowersyjną naturę negocjacji, nasuwają się wątpliwości co do spełnienia terminu w maju 2024 roku. Niemiecki urzędnik ds. zdrowia wypowiedział się w trakcie przesłuchania parlamentarnego, wyrażając niepewność i stwierdzając, że rozmiar i złożoność dokumentu, a także brak pierwszej wersji, sprawiają, że spełnienie terminu jest mało prawdopodobne. Przesłuchanie zostało zainicjowane przez petycję obywatelską, w której domagano się, aby rząd nie podpisywał traktatu, z powodu obaw dotyczących bezpieczeństwa szczepionek i obaw przed potencjalnymi nakazami lockdownu i obowiązkowymi szczepieniami przez WHO.
Niemieccy urzędnicy ds. zdrowia pracują nad obalaniem dezinformacji i zajmowaniem się obawami, podkreślając, że projekt traktatu potwierdza zasady suwerenności i szanowania kontekstu narodowego, nie naruszając przy tym praw człowieka czy podstawowych praw. Jednak podziały nadal istnieją i pozostaje do zobaczenia, czy termin maj 2024 zostanie dotrzymany. Negocjacje dotyczące nowego traktatu pandemicznego podkreślają złożoność geopolityczną i różnice interesów między państwami w obliczu globalnych kryzysów zdrowotnych.
Źródła:
– CNN, ABC News, BBC News
